ICE Có Quyền Trục Xuất Người Việt Sang Nước Thứ Ba


Tòa án sơ thẩm liên bang Hoa Kỳ (U.S. District Court) đã ra phán quyết cấm Bộ An Ninh Nội Địa (U.S. Department of Homeland Security) trục xuất người nước ngoài đang đối diện với lệnh trục xuất sang các quốc gia mà họ không phải là công dân, nếu không bảo đảm các quyền thủ tục pháp lý, bao gồm thông báo bằng văn bản trước và cơ hội để nêu lên mối quan ngại về sự an toàn của họ tại quốc gia đó. Tuy nhiên, vào ngày 23 tháng 6 năm 2025, Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ đã ban hành lệnh hoãn thi hành phán quyết của tòa án sơ thẩm liên bang. Điều này có nghĩa là chính quyền Hoa Kỳ được phép trục xuất người nước ngoài sang quốc gia thứ ba. Quyết định này có thể ảnh hưởng đến những người di dân gốc Việt đã có lệnh trục xuất nhưng chưa bị đưa về nước do chính quyền Việt Nam không chấp nhận họ, và vì vậy họ được thả ra theo quy định “Order of Supervision.”

Sau khi đương sự nhận lệnh trục xuất cuối cùng (final order), Immigration and Customs Enforcement (ICE) có 90 ngày để trục xuất đương sự về quốc gia của họ. “Final order” có nghĩa là quyết định cuối cùng về việc trục xuất. Lệnh trục xuất được coi là “final” khi cả hai bên không còn kháng cáo. Thông thường, hồ sơ được đưa ra tòa di trú và sau nhiều năm xét xử, tòa quyết định trục xuất đương sự. Sau khi tòa di trú ban hành quyết định, cả ICE và đương sự có 30 ngày để nộp đơn kháng cáo. Nếu trong vòng 30 ngày không bên nào kháng cáo, lệnh trục xuất sẽ trở thành final, trừ khi một trong hai bên yêu cầu tòa mở lại hồ sơ trục xuất. Nếu một bên kháng cáo lên Board of Immigration Appeals (BIA) (tức là tòa kháng cáo di trú) trong vòng 30 ngày, lệnh trục xuất chưa phải là final. Sau khi nộp đơn kháng cáo lên BIA, nếu BIA quyết định giữ nguyên lệnh trục xuất, đương sự có 30 ngày để tiếp tục kháng cáo lên tòa án liên bang. Nếu không kháng cáo, lệnh trục xuất sẽ trở thành final; nếu có kháng cáo, lệnh trục xuất vẫn chưa final. Tòa án kháng cáo cao nhất là Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ, và đây là cơ quan cuối cùng có thẩm quyền xem xét kháng cáo.

Việc Sở Di Trú tịch thu thẻ xanh của đương sự không đồng nghĩa với việc bị trục xuất. Chỉ có tòa án di trú mới có quyền ban hành lệnh trục xuất; không có cơ quan chính phủ nào khác có thẩm quyền này.

Theo quy trình trước đây, khi đương sự bị ICE giam giữ, ICE có 90 ngày để trục xuất đương sự về Việt Nam. Nếu ICE không thực hiện việc trục xuất trong thời gian này, ICE phải đánh giá xem đương sự có cơ hội được Việt Nam chấp nhận hay không. Nếu không có cơ hội, ICE sẽ thả đương sự ra theo quy định “Order of Supervision.” Nếu có cơ hội, ICE có quyền tiếp tục giam giữ đương sự thêm 90 ngày nữa. Thời gian giam giữ tối đa mà ICE được phép áp dụng đối với đương sự là 6 tháng. Nếu sau 6 tháng ICE vẫn không thể trục xuất đương sự về Việt Nam và không chịu thả đương sự ra, đương sự có quyền nộp đơn kiện ICE. Những người thuộc diện “Order of Supervision” có quyền xin work permit (giấy phép đi làm). Giấy phép này đặc biệt quan trọng vì họ cần đi làm để kiếm sống và chăm lo cho gia đình. Ngoài ra, giấy phép đi làm còn là điều kiện cần thiết để xin bằng lái xe ở những tiểu bang không cấp bằng lái xe cho người cư trú bất hợp pháp tại Hoa Kỳ.

Tuy nhiên, với phán quyết của Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ vào ngày 23 tháng 6 năm 2025, những đương sự có lệnh trục xuất có thể sẽ không còn được thả ra theo chương trình “Order of Supervision” nữa, mà ICE có thể sẽ trục xuất họ sang một quốc gia thứ ba. Theo tin tức của AP News, đã có trường hợp người gốc Việt bị trục xuất sang South Sudan, mặc dù Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ đã ban hành cảnh báo “không nên đi đến” quốc gia này.